Pompy dla przemysłu spożywczego, kosmetycznego i farmaceutycznego (pompy higieniczne) powinny spełniać rygorystyczne wymagania co do ich zdolności do czyszczenia. W przypadku pomp ryzyko dla higieny procesu rośnie ze względu na kilka czynników:
- Pompy posiadają ruchome elementy (wykonujące ruch obrotowy lub posuwisto-zwrotny), których sposób konstrukcji uszczelnienia wpływa istotnie na nieprzenikalność pompy dla drobnoustrojów z zewnątrz (ze środowiska hali produkcyjnej). Czyszczenie pompy w obrębie uszczelnienia może być trudne, dlatego często najlepszym rozwiązaniem pod względem higieny okazuje się fizyczne oddzielenie ruchomego elementu od produktu np. za pomocą elastomeru (membrana w pompie membranowej lub elastomerowy wąż w popie perystaltycznej).
- Pompy w trakcie czyszczenia zazwyczaj nie osiągają wystarczającej prędkości przepływu roztworu myjącego. Dla skutecznego czyszczenia pomp, potrzebna jest nie tylko jej praca w trakcie mycia, ale również wydłużony czas. Ponieważ pompy procesowe zwykle posiadają wydajności dużo mniejsze od pompy napędzającej roztwór myjący w trakcie CIP, pompy produktowe wymagają zastosowania obejść, których sposób wykonania nie może wprowadzać do układu zbyt długich martwych odnóg.
- Pompy są względnie dużymi elementami procesowymi linii produkcyjnej (większymi niż np. zawory), przez co ewentualne niedomycia pompy lub nieskuteczny ich drenaż, może stanowić istotne zagrożenie dla higieny procesu produkcyjnego.
Pompy przemysłowe | Pompy dla spożywki | Pompy membranowe | Pompy śrubowe |
Pompa membranowa (pompa przeponowa)
Pompy membranowe (pompy przeponowe) są zazwyczaj pompami higienicznymi. Ważny jest odpowiedni dobór materiału membrany oraz jej higieniczne osadzenie w obudowie. Jak w przypadku każdego elastomeru, membrana pompy musi być okresowo wymieniana. W niektórych pompach, dla przedłużenia żywotności membrany, może być ona smarowana od strony nie produktowej. Pompa membranowa będzie posiadała zawór ssawny i tłoczny, które to w przypadku higienicznych zastosowań muszą spełniać wszystkie higieniczne wymagania stawiane zaworom. Przy trudnych zanieczyszczeniach, mycie pompy membranowej może być wydłużone ze względu na ograniczoną prędkość przepływu roztworu myjącego przez pompę.
Lista higienicznych komponentów *
| Pompa membranowa – Bran+Luebbe, ProCam |
| Pompa membranowa – Tapflo, typ TX94 |
Pompa krzywkowa
Pompy krzywkowe często czyszczą się trudniej od pomp membranowych czy perystaltycznych. Oceniając budowę pompy krzywkowej pod względem jej budowy warto zwrócić uwagę na obecność martwych przestrzeni między krzywkami a obudową oraz w okolicy uszczelnienia krzywek. W pompie krzywkowej mamy do czynienia z obracającymi się elementami, dlatego ocena higieny budowy musi uwzględniać rodzaj zastosowanego uszczelnia i jego zdolność do mycia. Zazwyczaj konieczny jest wydłużony czas mycia pompy ze względu na słabe przepływy osiągane wewnątrz pompy. Jeśli wymagany jest całkowity drenaż pompy po zakończonym procesie mycia, pompa krzywkowa powinna być wyposażona w przyłącza pionowe (higienicznego typu).
Lista higienicznych komponentów *
| Pompa krzywkowa – Alfa-Laval, SRU |
| Pompa krzywkowa – APV, seria DW |
| Pompa krzywkowa – SPX, APV Unna, seria DW |
Pompa perystaltyczna
Pompy perystaltyczne są pompami higienicznymi – produkt jest oddzielony z otoczenia (hali produkcyjnej) za pomocą materiału z którego wykonany jest elastyczny wąż. Ważna jest oczywiście zgodność materiałowa węża oraz produktu/ roztworu myjącego CIP/ środka dezynfekującego oraz okresowa wymiana elastomeru. Warto zaznaczyć, że elastomery starzeją się z czasem (proces naturalny), więc wymiana elastycznego węża będzie konieczna nawet jeśli pompa jest użytkowana rzadko. Zbyt rzadka wymiana elastomeru może prowadzić do powstawania w nim szczelin (miejsce rozwoju drobnoustrojów), gorszego czyszczenia „porysowanego przez produkt” materiału elastomeru, zasiedlania elastomeru przez biofilm bakteryjny. Typowo stosowane elastomery w pompach membranowych pozwalają na ich termiczną sanityzację w temperaturach dochodzących do 80°C. Dla higienicznego przyłączenia pompy do instalacji produkcyjnej powinno się stosować przyłącza higienicznego typu. Zazwyczaj pompy perystaltyczne czyszczą się bardzo dobrze – czyszczenie ich przypomina czyszczenia zakrzywionego odcinka rurociągu o względnie dużej średnicy.
Lista higienicznych komponentów *
| Pompa perystaltyczna – Watson Marlow-Bredel, typ SP i SPX |
Pompa śrubowa
Pompy śrubowe często nie są pompami higienicznymi – trudno czyszczą się zwłaszcza w okolicy przegubu ze względu na obecne tam szczeliny i połączenia metal-metal. Jak w przypadku większości typów pomp, pompy śrubowe nie osiągają w trakcie CIP optymalnych prędkości przepływu, dlatego czyszczenie ich w obiegach zamkniętych jest znacząco wydłużone lub dla mocno przywierających do powierzchni produktów wręcz niemożliwe. Walidacja czyszczenia instalacji z zastosowaną pompą śrubową zdecydowanie powinna obejmować demontaż pompy i ocenę jej stanu higienicznego po przeprowadzonym procesie czyszczenia.
Lista higienicznych komponentów *
| Pompa śrubowa – Bornemann, model SLH 125 |
Pompa odśrodkowa
Pompy odśrodkowe (pompy wirowe) zazwyczaj stosowane są w branży spożywczej/ farmaceutycznej/ kosmetycznej do napędzania roztworu myjącego. Przy takich zastosowaniach pompy odśrodkowej nie jest konieczne jej posiadanie w wykonaniu higienicznym. Jeśli pompa wirowa ma być jednak stosowana do transportu higienicznego produktu, powinna być ona skutecznie czyszczona. Elementem wymagającym szczególnej uwagi jest sposób rozwiązania uszczelnienia wału pompy oraz możliwość drenażu pompy – aby być pewnym, że produkt lub woda płucząca nie pozostają w pompie, wylot z pompy odśrodkowej powinien znajdować się w najniższym jej punkcie. Pompa odśrodkowa będzie zdolna do osiągnięcia w trakcie mycia wysokich przepływów i będzie miała szansę skutecznie i szybko się czyścić.
Lista higienicznych komponentów *
| Pompa odśrodkowa – Alfa-Laval, typ LCP |
| Pompa odśrodkowa – APV, V2 |
| Pompa odśrodkowa – GEA Tuchenhagen Variflow, typ KN |
Pompa tłokowa
W pompach tłokowych pod względem higienicznym zwraca uwagę wał tłoka, który wchodzi i wychodzi ze strefy produktu. Jak w przypadku innych pomp, ocena higieniczna pompy tłokowej powinna obejmować ocenę jej uszczelnień i rodzaju zastosowanych zaworów (zawór tłoczny, zawór ssawny). Przy wielu produktach branży spożywczej, pompy tłokowe okazują się być pompami, które czyszczą się skutecznie podczas mycia w CIP.
NASZE USŁUGI
AUDIT HIGIENICZNY INSTALACJI PRODUKCYJNEJ
Zamów wykonanie oceny budowy linii produkcyjnej
w swoim zakładzie, u dostawcy
lub w firmie, w której budujesz instalację
SZKOLENIE HYGIENIC DESIGN
Dowiedz się więcej na temat
zasad projektowania
higienicznych linii produkcyjnych
* Zamieszczona powyżej lista higienicznych komponentów linii powstała w oparciu o informacje i deklaracje udostępnione przez ich producentów lub dostawców. Wydawca niniejszej witryny nie przeprowadzał samodzielnie testów skuteczności czyszczenia wyżej wymienionych komponentów. Jeśli jesteś dostawcą higienicznych urządzeń produkcyjnych i jesteś zainteresowany obecnością swoich wyrobów na zamieszczonych powyżej listach przez nas listach, przejdź do strony Dodaj urządzenie.
Pamiętaj! Na skuteczność czyszczenia urządzeń procesowych wpływa wiele czynników – urządzenie skutecznie czyszczące się po wybranej grupie wyrobów i w danych warunkach czyszczenia, może nie czyścić się skutecznie po innych wyrobach lub przy zastosowaniu innych parametrów czyszczenia. Dla linii wytwarzających wrażliwe mikrobiologiczne wyroby lub dla linii współdzielonych (w szczególności w branży farmaceutycznej lub branży spożywczej na liniach wytwarzających wyroby zawierające i niezawierające w swym składzie alergeny), należy zawsze przeprowadzić walidację czyszczenia linii produkcyjnej.